Pffffff (Rob deed dat een keer tijdens een staff meeting. Wat betekent dat, vroeg de staf)

Deel 8

Oh jee, ik geloof dat we ons leven als heel ellendig omschrijven als ik alle reacties mag geloven. Hoe lang wij dit nog volhouden.
Neem nou de rechtszaak over de matrassendiefstal. Natuurlijk is het af en toe gekmakend. Maar wat een unieke ervaring! Die niemand ons afpakt. En waar we soms keihard om moeten lachen. En soms niet.
Want is het nu klaar met het matrassenverhaal? Nee hoor.

Onze gewezen nachtwaker komt ons bezoeken. We hebben nog wat af te handelen. Helaas is onze inkt op dus we kunnen onze financiële eindafrekening niet uitprinten. Zodra we inkt hebben krijgt hij van ons die afrekening op papier. Het geld wordt bezorgd en komt netjes met een hele brief terug. Wij beginnen namelijk de mensen hier een beetje door te krijgen (nu al?!) en hebben een mooie uitleg gegeven aan de financiële balans, die creatief laag voor hem uitviel. Wij leggen ook uit dat het niet zo vreemd was dat hij gearresteerd werd, gezien alle geruchten over hem, de eerdere voorvallen tijdens zijn diensten en zijn onacceptabele gedrag tijdens de bewuste nacht. Wat wij willen voorkomen is dat wij de schuld van zijn arrestatie krijgen en daarvoor op moeten draaien.
Hij dreigt met gevangenis en wat al niet meer. Het zal wel.
Maandagmiddag, bijna 6 uur. Iemand die wij van de plaatselijke (traditionele) rechtbank kennen komt ons een brief brengen. Van de Labour Office. Of we de volgende ochtend om 9 uur maar langs willen komen. Er is een aanklacht vanwege onterecht ontslag ingediend. Ik ben eigenlijk helemaal niet van plan om te gaan. Hoezo, de avond van te voren ons “uitnodigen”?!
Toch gaan we. Het moet nu maar eens echt afgelopen zijn. Onze vriend gaat mee voor de vertaling. En dat is maar goed ook. Bij binnenkomst duw ik de Employment Act (de Malawiaanse Arbeidswet) onder de neus van de Labour Officer. Wat doen wij hier, vraag ik, de 3 maanden waarbinnen een aanklacht tegen onterecht ontslag ingediend kan worden zijn voorbij. Ik denk dat we nu wel weer klaar zijn.
Toch niet.
Laat onze gewezen nachtwaker zijn verhaal maar doen. En dat doet hij. Of eigenlijk wij, want wij moeten uitleggen waarom wij hem ontslagen hebben. Toch niet vanwege dit ene akkefietje waarbij hij onschuldig bevonden is. Wij wijzen op eerdere incidenten van diefstallen tijdens zijn nachtdiensten en op de leugens die hij hierover in de rechtszaak verteld heeft.
Punt voor ons.
En inderdaad, wij hadden zijn arrestatie toch kunnen voorkomen? Ik val bijna van mijn stoel. Hoezo, de politie heeft hem toch gearresteerd, niet wij. Ja, maar wij hadden het hele proces kunnen stoppen, wij hadden achter onze medewerker moeten gaan staan. Aldus de Labour Officer. Het scheelt dus niet veel of wij krijgen de arrestatie in onze schoenen geschoven. Zoals voorzien.
Uiteindelijk gaat het natuurlijk over het geld. Oké, wij hebben het een en ander wat overdreven, maar daar komen we wel uit. De Labour Officer heeft een bundel papieren in zijn hand. Onze gewezen nachtwaker heeft hem al eerder gesproken en van alles overhandigd. Wij zien daar iets tussen zitten dat wij niet kennen. Nee, dat hoeven jullie niet te zien, dat is geen openbare informatie. Oh?! Omdat wij op gegeven moment een berekening moeten controleren geeft de Labour Officer ons de papieren. Die wij natuurlijk meteen doorbladeren. Er zit een claim tussen van onze gewezen nachtwaker: 8.3 en nog wat miljoen kwacha! Ik vraag om een kopie en of hij helemaal gek is geworden. Dus de geruchten klopten! De Labour Officer had moeite met de aanwezigheid van onze vriend. Hij kan toch ook vertalen? Waar het ons natuurlijk om ging is dat er in het Chichewa overlegd zou worden waar wij geen bal van snappen. En onze vriend verstaat natuurlijk wel Chichewa. Wij vermoeden dat onze gewezen nachtwaker en de Labour Officer een deal hadden gemaakt: ik zorg dat jouw claim wordt toegekend en dan krijg ik een deel daarvan. Nou. Mooi niet. Geen cent heeft hij gekregen. Meer dan 3 uur later staan we weer buiten. Tevreden met de uitkomst. Hier zijn we nu echt van af. We moeten nog een beetje nabetalen en dat is het.

The never ending story has ended!

Verder gaat het met gasten gelukkig gewoon door. De kerstdagen waren heel fijn. Rustig, aardige gasten, fijne sfeer. Kerstcadeautjes voor de gasten, in de vorm van een zakje met lokale producten. De gasten waarderen het enorm, vinden dat we ze verwennen. We pakken ook uit met een 5-gangendiner. Dat betekent dus heerlijk eten. En lol met de staf. Eén van de chefs had op mijn verzoek kerstbrood gemaakt, om uit te proberen. We hadden op dat moment Duits sprekende Zwitserse gasten. Bij het serveren van eten vertelt de staf altijd welke gerechten het zijn. Dus ik vraag de chef wat van het kerstbrood aan de gasten te geven om te kijken wat ze er van vinden. Oh ja, het is Weihnachtsbrot. Het kwam er met een zwaar Malawiaans accent best redelijk uit.
Pastinaak ging ook nog wel. Pastry with ragout werd al wat lastiger, Boeuf Bourgignon is waarschijnlijk beef something geworden. Oh, en spoom. Dat werd natuurlijk spoon. Arme staf, allemaal gerechten die ze niet kennen en dan ook nog van die moeilijke woorden.

Op kerstavond hadden we een optreden van lokale mensen. 3 kleine mannetjes komen zingen. En mooi! Super!

En dan, 27 december. Een groep Belgen heeft de lodge afgehuurd. Woensdagochtend bellen ze. Of de weg enigszins begaanbaar is. Ja, het had niet echt geregend dus het was zeker te doen. Nou, een uur later was het andere koek! Stortregen. En geen contact met de groep. Ik ga polshoogte bij de weg nemen want er gaan geruchten dat die nu heel erg slecht is. En ja, het klopt. Er is namelijk vlakbij ons dorp een dalletje waar je doorheen moet. Steil omlaag, even een vlak maar smal stukje en met een hele diepe greppel ernaast, en dan na een scherpe bocht een smal spoor op een helling. Ik huur mannen in om de weg snel begaanbaar te maken. Ook weer een festijn. Ik stel 12000 kwacha voor 6 mannen beschikbaar. Als ik ze even later passeer is het een geruzie van jewelste. Ineens wil iedereen helpen en natuurlijk wat verdienen.
Ze zoeken het maar uit.
Want we hebben een bus, met aanhangwagen!, naar beneden zien komen. En ook zien stranden. Terwijl onze chauffeur de auto gaat halen loop ik met een ander staflid door naar de bus. Daar aangekomen zeg ik vrolijk: zo, ik zie 19 gestrande Belgen! Gelukkig zie ik wat glimlachen verschijnen. Ze staan er wat ongemakkelijk bij. Na eerst de nodige veiligheidsmaatregelen genomen te hebben (er staan ongeveer 100 kinderen en 50 mannen om hen heen, die graag bereid zijn linksom te helpen om rechtsom iets te pakken te krijgen) maken we een plan de campagne. Een deel van de groep wordt meegenomen door onze chauffeur. Voordat de volgende groep opgehaald wordt weet de buschauffeur de bus los te krijgen. En bij de lodge te brengen. Wij vinden dat Malawianen niet kunnen autorijden, maar deze chauffeur is absoluut een uitzondering!
Het is gewoon een gezellige boel met die Belgen. Die dag en de volgende hangt de hele lodge vol met regenjassen, vieze schoenen, bier drinkende Belgen en wat al niet meer. De 3 mannetjes komen weer optreden en dat wordt enorm gewaardeerd door deze groep die elk jaar een muziekfestival in België organiseert.
Het is best wel heftig, 2 dagen lang 19 gasten, maar superleuk. En zeker als iedereen heel tevreden is en alles goed gaat (behalve het avontuur met de bus, maar ja, dit is Afrika en ook wel weer een verhaal om mee thuis te komen).
Een grote tegenstelling met Oud en Nieuw, 2 dagen later. We hebben alleen een stelletje als gasten. We eten met hen en spreken af om om half 12 te verzamelen. In het dorp komt blijkbaar iedereen om 12 uur naar buiten om feest te vieren. Om half 12 geen gasten. Dan gaan we maar samen. Om welgeteld 1 man in het dorp te zien, die bij een bar een sigaretje staat te roken. Doodse stilte.
Hilarisch!
Dan maar een drankje met de nachtwakers.
En dan te bedenken dat we een jaar geleden Oud en Nieuw vierden in Kenia met dierbare vrienden.
Maar het was prima. Het kan niet altijd feest zijn.

December was een topmaand. En dat merken we. We zijn wel een beetje moe. Na het vertrek van de laatste gasten op 2 januari pakken we wat spullen en besluiten naar Cape Maclear te gaan. Dit bevindt zich in het National Park Lake Malawi en is World Heritage. Heerlijk een paar dagen aan het strand. Zeilen met een catamaran, klungelen met een kajak, lekker luieren, kortom even niets hoeven. Dat lukt eigenlijk nooit. We leiden namelijk aan beroepsdeformatie en het is verrassend hoe snel je dat oploopt. Altijd kijken we hoe andere lodges werken, wat zij goed doen en wat niet. Wat kunnen wij overnemen of wat kunnen wij overbrengen. Meestal is onze conclusie dat wij het nog niet zo gek doen.
Geen zorgen, wij vinden dit ook leuk!

Het hoofdstuk over de matrassen is afgesloten. Een nieuw hoofdstuk breekt aan: het bos! Er vinden op dit moment veel illegale activiteiten plaats. Houtkap, vee in het bos (dat gaat ten koste van jonge aanplant en bedreigt de zuiverheid van water), jagen, er gebeurt van alles. Ons patrouille team kan het niet aan. Als zij links patrouilleren gebeurt het natuurlijk rechts.
We richten een geheim team op, speciaal voor nacht patrouilles. Ze noemen zichzelf de geheime dienst. Vast ervan overtuigd dat de stouteriken gepakt gaan worden. We beschikken over 2 cameravallen, eigenlijk bedoeld voor wetenschappelijk onderzoek. Samen met leden van de geheime dienst heb ik deze cameras al een paar keer geplaatst, helaas zonder gewenst resultaat. Maar, tot nu toe had ik weinig van het bos gezien. Nu kom ik op plekken waar toeristen nooit komen. En het is zo mooi! Alleen jammer van al die steile hellingen. Waar de lokale mensen op slippers of blote voeten naar beneden en naar boven knallen, presteer ik het om met mijn super bergschoenen onderuit te gaan. Voor nader bodemonderzoek zullen we maar zeggen.
Wij hadden reeds lang door dat afstanden, hoeveelheden en afmetingen wat lastige begrippen zijn hier in Malawi. Oh, het is maar 1 kilometer, zeggen ze. Maar wat een lange kilometer was dat! Tjonge jonge, ik dacht dat we ongeveer bij het meer kwamen, dat zo’n 40 kilometer verderop ligt. Met mijn tong op diezelfde super bergschoenen kom ik weer terug op de lodge. En weer zonder resultaat blijkt later.
Het is allemaal wel reuze spannend. De staf mag niets weten van dit team. De indruk bestaat dat er stafleden op de een of andere manier betrokken zijn bij illegale praktijken. Maar ja...ik sta ’s avonds 7 flesjes te vullen met limonade en ongeveer een heel brood op te snijden om aan het geheime team te geven. Dat geeft wel wat te denken. Vooral als ik daarmee ook nog eens in de bossen verdwijn. Gaandeweg wordt het een grote puinhoop. Mensen worden betrapt op illegale praktijken. Maar hoe krijgen we ze bij de politie? En wat zou de politie doen? Nou, die waren onlangs ineens op de lodge. Ik kwam terug van een meeting met de traditionele rechtbank en de politiewagen kwam me al voorbij. Op de lodge blijkt dat een aantal politiemensen gewapend het terrein van de lodge inspecteert? Bekijkt? Wat nou als we gasten hadden gehad en die zien ineens van die lui met weer die gezellige geweren rondlopen?! Ik zeg nog tegen de politieman die blijkbaar de leiding heeft (hij hangt namelijk tegen de politie-auto) dat de lodge geen attractie is. Dat zeggen we tegen alle lokale mensen en dat geldt net zo goed voor de politie. Tot zover mijn respect voor de politie.
Eén van de aanwezige mensen wrijft over zijn maag: ik heb honger. Jammer dan. Ik heb geen idee wat ze komen doen, ze vertellen eigenlijk niets behalve dat ze voor officiële zaken komen dus wat mij betreft “bedankt voor jullie komst en tot ziens”.
Later hoor ik dat ze op zoek waren naar medewerkers van de Forestry, zeg maar de boswachters, om te assisteren bij arrestaties. Naar aanleiding van meldingen van onze patrol teams. Waarom zeggen ze dat niet gewoon?!
Toch is het fijn dat de politie is gekomen. Eén van de leden van de geheime dienst is bedreigd. En die bedreiging lijkt te zijn omgezet in daden. Terwijl hij op nacht patrouille was is zijn huis in brand gestoken. Het rieten dak vatte natuurlijk snel vlam en het is een wonder dat zijn vrouw en kind, die nota bene onder dat brandende dak lagen te slapen, niet gewond zijn geraakt.
Dit is uiteraard heel schokkend.
Ik meld het aan de senior chief. Die nog van niets wist. Ook wel weer grappig trouwens: ik ging naar de senior chief om het probleem van de koeien in het bos te bespreken. We hadden een nette brief opgesteld en één van de lodge medewerkers heeft voor het eerst van zijn leven achter de computer gezeten om een brief in Chichewa te schrijven. Duurde maar 1,5 uur. Afijn, voordat de brief ter sprake komt wil de senior chief een villageheadlady erbij halen (vraag me niet naar de hiërarchische lokale structuur). Zij blijkt niet beschikbaar te zijn maar haar broer wel. Die als grootste boosdoener in de nog voor te lezen brief wordt genoemd. Lekker dan.
Nou ja, dan weet hij ook meteen dat we hem niet goed bezig vinden. Overigens gaan onze zorgen verder dan het bos, de koeien bedreigen het (drink)water en dat kunnen we zeker niet hebben. Duizenden mensen zijn afhankelijk van het water uit dit bos en voor die insteek hebben we gekozen. Ze nemen het heel serieus. Ze gaan een meeting organiseren waar wij bij moeten zijn. De achterliggende gedachte is natuurlijk dat wij ze dan wel op de lodge uitnodigen en fêteren. Dat doen we natuurlijk niet. Wel geef ik nog mee dat als er niets gebeurd wij de koeien gaan barbecueën. Ze kunnen er hartelijk om lachen.

Inmiddels is de broer van de villageheadlady gearresteerd. Samen met zijn geweer. Want hij jaagt ook in het bos.
Het is best ingewikkeld. Iedereen is wel  op de een of andere manier aan elkaar gerelateerd. De broer van de villageheadlady (en zijzelf dan natuurlijk ook) zijn familie van de senior chief. Zij zijn degenen die de lokale wetten moeten handhaven. Ook onder het patrol team zijn familieleden van de lokale leiders. Hoe sterk zijn ze om eigen familie te arresteren? Om bedreigingen, die trouwens niet nieuw zijn, te weerstaan?
Hoe ver gaan wij? Wij zijn nog niet bedreigd maar het wordt ons allemaal niet in dank afgenomen. Terwijl wij het voor de community doen! We proberen 3e partijen te interesseren voor het bos. Vreemde ogen dwingen misschien en bovendien zijn wij hier om een lodge te managen, niet om geheime diensten te leiden. En wat hebben wij nou eigenlijk voor ervaring met natuurbescherming? Verder dan dat we jarenlang sponsors zijn geweest van diverse organisaties en van de natuur houden gaat het niet. En het gaat niet alleen om natuurbehoud. Het gaat om tradities, alternatieven, ondernemerschap. Hoe kunnen de lokale mensen op een andere manier inkomen genereren zodat ze het bos met rust laten.
En het gaat om armoede. Iedereen verbouwt hier hetzelfde: maïs, zoete aardappelen, Ierse aardappelen (geen idee wat er Iers aan is behalve dat ze klein zijn) en pinda’s.
Het regenseizoen is vroeg begonnen. Iedereen is als een gek gaan planten. Maar het regenseizoen lijkt ook weer snel geëindigd te zijn. De mais doet het nog wel goed in deze regio, de aardappelen niet. In het zuiden van Malawi heerst momenteel droogte. De oogst dreigt te mislukken. En dan is Malawi in last.
Wij bespreken dit met de staf in individuele gesprekken. Hoeveel levert jouw oogst nou eigenlijk op? En wat kost het je? Als de oogst lukt kunnen ze er aardig aan verdienen. Als de oogst tè goed lukt niet. De prijs is dan veel te laag. Vraag en aanbod.
Als de oogst mislukt levert het ze uiteraard ook niks op. Alle moeite en kosten voor niets. En ze zijn allemaal afhankelijk van die ene oogst. Het ontbreekt ze dus ook aan kennis. Er is (nog) genoeg water. Hoe gebruik je dat water? Hoe kun je meerdere keren per jaar oogsten? Wat kun je nog meer verbouwen?
Pffff, landbouwers zijn wij natuurlijk ook niet.

Overigens zitten we nu in een gigantische regenbui dus misschien komt het nog wel goed.

Ik blijf maar zeuren over de vogeltjes. Ze vinden mij maar gek. Vogels eten hun zaden op. Dat je er ook aan kunt verdienen is nog niet doorgedrongen. Gasten vragen regelmatig naar een vogelexpert. Inmiddels ben ik de grootste vogelexpert in Mpamila en omgeving omdat ik een kip van een kalkoen kan onderscheiden. Ik denk niet dat gasten daarop zitten te wachten.

Oh, soms lossen problemen vanzelf op. Vanochtend hoorden wij dat hyena’s 3 koeien hebben opgegeten. Koeien die los, en illegaal, in het bos rondliepen.
Wel jammer van de barbecue.

Ondertussen gaan we ook door met het trainen en professionaliseren van de staf. Niet dat wij van die doorgewinterde chef-koks zijn maar het is makkelijk te bedenken dat je een kool beter niet op zijn ronde kant kunt leggen om die te snijden.
Over kool gesproken, onze chefs kunnen heerlijke koolsla maken. Laatst werden Rob en ik daar weer op getrakteerd. Alleen….de kool was toch op? Het smaakte op zich best goed, alleen een beetje slapjes. Wij vragen aan de chef of het uit de diepvries komt (wat ons een beetje vreemd lijkt maar goed). Nee hoor, vers gemaakt. Nou, laat dan die kool maar eens zien. Trots doet hij de koelkastdeur open en pakt de “kool”. Oké, wij snappen de gelijkenis, maar ijsbergsla is toch echt iets anders dan kool.

Hoewel we als we in Lilongwe zijn betalingen zoveel mogelijk via internet doen, moeten we toch regelmatig naar diverse instanties. Met het bewijs van betaling kun je bijvoorbeeld een bewijs van aangifte krijgen. En daarvoor moet je naar de belastingdienst. Van 1 maand in 2017 hebben we zowel het betalingsbewijs als bewijs van aangifte. Alleen…het is nooit van de bankrekening afgeschreven. We gaan naar de belastingdienst om dat uit te zoeken. Als we in het kantoor van de verantwoordelijke man komen snappen we meteen dat dit soort dingen mis kunnen gaan. O-ver-al mappen: op bureaus, kasten, op de vloer. Wat een gigantische puinhoop! Wij betalen zoveel belasting en toch hebben ze blijkbaar geen geld voor fatsoenlijke kasten.
Dit geldt trouwens niet alleen voor de belastingdienst. Onze boekhouding moet goedgekeurd worden door een auditeur. Half januari hebben we daar alle administratie van 2017 naar toe gebracht. Een paar weken later wilde ik wat opzoeken. Nou, dat was een heel avontuur. Of ik nog wist in welke doos we het hadden aangeleverd. Er staat namelijk een paar honderd dozen. Nou uuuhh, een middelgrote doos. Zoals de meeste. Uiteindelijk ben ik zelf maar gaan zoeken en heb de doos gelukkig gevonden. En deze mensen moeten een administratie goedkeuren?!

We hebben inmiddels de meeting met de chiefs gehad. Zondagmorgen, de laatste gasten zijn net vertrokken, staan ze te wachten. Oké, gastvrij als we zijn, ze krijgen limonade en een boterham.
Toch maar even iets over de traditionele hiërarchische structuur. Elk dorpje heeft een dorshoofd. Het dorpje bestaat allemaal uit (directe) familie. Als een zoon trouwt bouwt de vader in het dorpje een huis voor deze zoon en zijn vrouw. De vrouw volgt dus in principe altijd de man. Elk dorpje heeft een dorpshoofd, die wordt aangewezen.  Dorpshoofden vallen onder het groepsdorphoofd. De groepsdorphoofden vormen samen de senior group. Die weer onder leiding van de senior chief staan.
Deze senior group is nu bij ons op bezoek. De secretaris van de plaatselijke rechtbank zit er ook bij. En hij zit gebroederlijk naast de man die de rechtbank veroordeeld probeert te krijgen voor zijn illegale activiteiten in het bos. Dat niet alleen, deze man is ook nog eens eregast. Waarom, geen idee. Ik krijg er bijna de slappe lach van. Dit verzin je toch niet?! Ik zie het al gebeuren in Nederland, een rechter die gezellig op de koffie gaat met een hoofdverdachte.

Ondertussen is de auto al meer dan 2 maanden in de garage. Zonder auto, en zonder internet, is het leven hier niet makkelijk. Het is tijd voor een onderbreking. 4 April vliegen we naar huis! Even een paar weken in Nederland. Wij zien er naar uit!