Tijd is relatief

Tijd is relatief! Wilson is nu meer dan 4 weken weg. En de papaja’s verdwijnen als sneeuw voor de zon. Dit keer geen stelende olifanten, maar vermoedelijk “hongerige” 2-voeters. Sowieso verdwijnt ineens van alles wat maar enigszins eetbaar is. Het lijkt hier wel een graaicultuur. Katten, kippen, mensen, alles pakt wat het pakken kan. Eten is een apart fenomeen. Wij zijn natuurlijk gewend op vaste tijden te eten en dat dan vooral gezamenlijk te doen. Zo niet de Kenianen. Als ze honger hebben gaan ze iets klaarmaken. Voor zichzelf. Daar moesten wij heel erg aan wennen. Wij braaf iedere keer vragen wie er blijven eten en dan zeggen ze dat ze wel voor zichzelf koken. Dat past niet helemaal in onze gezelligheids- en efficiency filosofie. En dan iedere keer hetzelfde. Ugali is nogal favoriet, een soort stijve maïspap. Kom ik aan met mijn gekarameliseerde worteltjes. Soms moeten we erg lachen. Laatst kochten we passievruchten op de markt. 3 stuks voor 20 shilling. 10 stuks kostten 100 shilling. Dus, vroegen wij nog, als je grotere hoeveelheden koopt wordt het duurder? Bijzonder. Geef ons dan maar 3 x 3 passievruchten. Dat is dan 60 shilling. De mensen zijn hier over het algemeen erg vriendelijk. We zwaaien wat af naar kinderen. How are you I am fine (in 1 adem) horen we heel regelmatig. En ze rennen achter ons aan. Ik dacht dat ze hier aan westerlingen gewend zouden zijn omdat Amboseli Park dichtbij is. Maar de toeristen komen waarschijnlijk vooral in auto’s door het dorp rijden en zullen zelden uitstappen. We wisten dat het aansturen van Afrikaanse medewerkers anders zou zijn dan Nederlandse medewerkers. Echt, het is een wereld van verschil! Voor ons is tijd toch wel tijd, en afspraak is afspraak. Over de tijd hebben we al veel geleerd. One hour (standaardantwoord als je vraagt hoe lang het nog duurt) heeft meerdere betekenissen. Het kan zijn 1 dag, zelfs 2 dagen maar op zijn minst toch wel een groot deel van een dag. Grappig trouwens, ik zie genoeg mensen met een horloge die op de compleet verkeerde tijd staat. Blijkt dat de Keniaanse tijd 6 uur verschilt met “onze” tijd. Zij rekenen vanaf zonsopgang, wat ongeveer elke dag hetzelfde is. Maar ja, 1 uur is volgens mij nog steeds 1 uur. En verder kan er van alles gebeuren: lekke banden, vastgelopen kettingen, gasten met enorme vertraging, er is altijd wel iets waardoor alles anders loopt. Dat past ook niet helemaal bij onze efficiencyfilosofie. Onlangs was een van de medewerkers van we4kenya, uitgenodigd voor een lunch. Tegen twaalven vertrok hij. Hij zou niet lang wegblijven. Rond kwart voor 4 heb ik maar eens gevraagd of het nog lunchtijd was. Een snel antwoord kwam: ik kom eraan. Meer dan een uur later heb ik bezorgd gevraagd of hij misschien verdwaald was. Wederom een snel antwoord: nog 5 minuten please! Oké, het werden iets meer dan 5 minuten maar voor half 6 was hij terug. Een lunch van meer dan 5 uur. Wauw! Dus wij zeggen met onze Hollandse inslag: zo, dat was dus een vrije halve dag. 2 grote zwarte ogen keken ons vol onbegrip aan. Hij had werkelijk geen idee wat wij bedoelden. Zijn wij nou zo raar? Is het normaal om tijdens werktijd zo lang weg te blijven? Bestaat het eigenlijk dat je als werknemer geen toestemming vraagt voor zoiets maar aankondigt naar een lunch te gaan? In Kenia heeeeel normaal, in Nederland zou je dan een serieus probleem hebben. Zeker, als je “vergeet” ervoor te zorgen dat alles is gebeurd wat moet gebeuren of dat op z’n minst overdraagt. Tomaten zijn hier dagelijkse kost. Als ze op zijn gaat ‘n medewerker op pad om ergens op het land tomaten te halen. Inmiddels zijn we er aan gewend dat dat, minstens, 2 uur kost. Soms komt hij terug met bijvoorbeeld een nieuwe bril (die hij overigens helemaal niet nodig heeft). En dan zeggen wij natuurlijk: goh, kun je dat ook al op het land krijgen? Nee hoor, ik ben ook in de “stad” geweest, komt het eerlijke, ontwapenende antwoord, dat dan weer wel. Ja, dat hadden wij ook al bedacht. In het begin ergerden we ons dood hieraan. Zèg dat dan gewoon. Nu weten we dat het zo gaat en leggen ons erbij neer. Of laten hem meer boodschappen doen waardoor hij toch naar de “stad” moet. Als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. Wij zijn gewend om voorbereidingen te treffen zodat als er bijvoorbeeld onverwacht gasten komen alles in orde is. Als we vragen om een gastenverblijf of het toiletgebouw schoon te maken wordt er geantwoord “waarom nu, er zijn toch geen gasten?”
Ze hebben er hier geen enkele moeite mee om maar naar het dorp op en neer te rijden, voor vlees, voor bier, voor iets wat meestal vergeten wordt. Dat proberen we echt af te leren want efficiënt betekent natuurlijk ook kostenbewust. Wij maken ons blijkbaar veel drukker om 10 shilling dan de mensen hier. En dat terwijl iedereen ons als rijke mensen ziet. Onze biermevrouw vindt dat we haar wel geld kunnen lenen, verschillende mensen vragen ons om het schoolgeld van hun kind te sponsoren. Er is ons zelfs een nabijgelegen kamp te koop aangeboden. Waarschijnlijk voor maar 2 milj. shilling, oftewel 20.000 dollar. Hmmm, verleidelijk…. Bijna jammer dat wij als niet Masaaï geen land in Masaaï gebied kunnen kopen. Soms, eerlijk gezegd, vraag ik me echt af wat ik hier doe. De hoge temperaturen, de primitieve omstandigheden, de manier waarop met vrouwen (of in ieder geval met mij) wordt omgegaan…het is best zwaar. Maar ja, dan ga ik naar de markt van Kimana en zie onderweg giraffes, zebra’s, gazelles en allerlei vogels. Kom daar maar eens om bij het boodschappen doen in Haarlem! Rond kerst en oud en nieuw krijgen we het heel druk. De kok die we een paar keer ingehuurd hebben heeft “toevallig” voor 2, misschien 3 maanden ander werk. Dus wij kruipen zelf achter (het fornuis wilde ik zeggen maar dat hebben we helemaal niet) het houtvuur. We maken er wel iets van. Zoals steeds. De feestdagen zijn inmiddels voorbij. Zowel met kerst als oud en nieuw hebben we voor 10 gasten, onszelf en de staf een diner klaargemaakt. Met kerst hebben we van 6.00 tot ongeveer 22.00 in de “keuken” gestaan. Het was uiteindelijk erg geslaagd, maar pffff, wat een inspanning! Maar de “braai” in goed Zuid-Afrikaans, het Kiswahili woord is ons nog steeds niet duidelijk, was goed en de bijgerechten, zoals sukumawiki, spinazie, salades “jacket” potatoes, mandazi ndizi (voor de meer Indische gerichte onder ons “pisang goreng)”, afgesloten met heerlijk zoet en sappig fruit. Daar tussendoor kwam nog wat personeel in een bedenkelijke (lees: kennelijke) staat en tot weinig in staat zijnde, slecht Engels sprekende en nog slechter voorbereide Franse gasten die van alles wilden wat helemaal niet kan, Keniaanse gasten die ineens van programma wilden veranderen…dat was het eigenlijk wel. De volgende dag was helemaal een puinhoop. Onze wekker was niet afgelopen waardoor 8 gasten hun vroege ontbijt mistten. Gauw heb ik het een en ander in een mand gegooid zodat ze dat mee konden nemen, maar ja, ik moet er ook niet aan denken zonder koffie op pad te gaan. We hebben ze een extra lunch aangeboden. Hartstikke leuk, ware het niet dat diezelfde Fransen tijdens de game drive in Amboseli Park (wat al heel veel voeten in aarde had om geregeld te krijgen) zelf met de chauffeur een dealtje probeerden te sluiten. Dus in plaats van een relaxte lunch ontpopt zich een hele discussie tussen gasten, chauffeurs en Rob. Ik heb me maar wijselijk tot mijn pollepel gewend. Toen iedereen, al dan niet tevreden, vertrokken was keerde de rust terug. Ik was kapot. En dit moet ik zeggen: de staf bood aan diezelfde avond en de volgende ochtend voor het diner en ontbijt te zorgen omdat ze zagen dat ik zo moe was. Soms kunnen we ze wel schieten maar dit vonden we een heel mooi gebaar. Oud en nieuw was bijzonder. Vrijdag hoorden we dat Nils, een goede vriendin van ons, was overleden. Oudjaarsavond voelde als afscheid van meer dan alleen een jaar. We hebben zoveel oudjaarsavonden met Nils gevierd: in Portugal, in de Ardennen, in Nederland. Maar wat ik echt fantastisch vond is dat Janneke, Theo en alle kinderen er waren. Janneke en ik zijn 45 jaar bevriend en wat is er mooier dan dat op deze manier op deze plek te vieren? Alle gasten zijn nu weg. Ook zonder gasten is er best wel wat te doen. Maar om bij meer dan 35 graden te gaan schilderen gaat ons iets te ver. Elke lichamelijke inspanning gaat bijna te ver. Het is nog regentijd maar het heeft al ruim 5 weken niet echt meer geregend. Alles is gortdroog. Het gras is allang niet meer groen. En dat terwijl de koe en het kalf groen vers gras nodig hebben. Hoe al die mensen met hun kuddes aan gras moeten komen is mij een raadsel. Waarschijnlijk door uren te lopen en te zoeken. Ook lekker bij deze temperaturen. Maar wat ik wel kan doen is me op mijn nieuwe hobby storten. In Nederland had ik besloten paddenstoelenexpert te worden. Inmiddels is mij duidelijk dat dat hier geen handige hobby is: geen paddenstoel te zien. Vogels daarentegen wel. Dus dat wordt mijn nieuwe expertise. Maar hebben jullie e-nig i-dee hoe-veel gele vogels er zijn? Tientallen! Met een spikkeltje hier, een streepje daar, een kleurtje zus en een veertje zo. Nou, ga er maar aanstaan. Dus ik word vogel-met-uitzondering-van-de gele-expert. En ik probeer alle vogels te fotograferen. Nou hebben we vorig jaar in Venezuela een toestel voor wel $50 gekocht en die prijs snap ik nu wel. Focus per definitie op het verkeerde voorwerp (àls hij al focust), pas na 2 seconden de foto maken, dat soort dingen. Ik heb al heel wat mooie plaatjes van takken, blaadjes enz. Wij gaan nog even genieten van de heerlijke kazen die Janneke en Theo hebben meegenomen uit Nederland. Tot de volgende bijzondere tijden! Irene&Rob