Op naar een nieuw avontuur!

De 1e grote regenbui is gevallen. De temperatuur is gedaald tot 29◦. In Nederland lig je dan op apegapen, wij krijgen kippenvel!
We hebben ventilatoren in huis die de temperatuur aangeven. Tot nu toe bleef het boven de 30◦, meestal zelfs boven de 35◦, ook ’s nachts. We hebben een waterbed, maar dan binnenstebuiten.
We raken langzaam gewend aan de warmte. De warmte is vermoeiend. Ik snap dat de lokale dames ’s morgensvroeg vegen. Als ze dan toch zo nodig moeten vegen.

Ik krijg nog meer respect voor de mensen die met de bouw bezig zijn. Nog steeds zijn ze keihard aan het graven, sjouwen, water dragen enz. Sommigen moeten van ver komen, lopen zo’n 4-5 kilometer enkele reis. We proberen flessen ijskoud water te verstrekken, wat niet meevalt. In de 15 minuten van vriezer tot bouwplaats is het ijs al ontdooid.

Het solliciteren gaat ook onverminderd door. Een vrouw komt bij ons huis en geeft mij een sollicitatiebrief. Zonder te lezen weet ik al wat er in staat: “ik ben een Zambiaanse, ..jaar oud, (meestal 2 of meer) kinderen, mijn nrc (=BSN) is ….. en ik kan werken met een minimum aan supervisie”. Wat getuigt van grote zelfkennis aangezien de meesten geen enkele werkervaring hebben. En ik zeg tegen deze dame, zoals tegen alle anderen, dat er heel veel mensen op zoek zijn en gesolliciteerd hebben naar een baan. Ze kijkt me aan met een blik van “Ja? En? Wat kan mij dat nou schelen. Ík heb een baan nodig!”. Single moeder, 2 kinderen. Husband  heeft haar verlaten. Story of Zambia.

Kinderen lopen achter ons hek langs. Roepen op afstand “how are you”, “give me money” of “I need a job”. Job?? You need to go to school!
Als het even kan rennen ze de tuin in, rapen snel wat mango’s en rennen weer weg. 2 meisjes hebben de euvele moed mij aan te spreken. Ja, want andere kinderen zeggen dat wij een geweer hebben en bang voor ons zijn. Waar komt dàt nou weer vandaan?!
Afrikanen zijn gek op story’s. Dat merken we keer op keer. Wij zijn de enige, en misschien eerste witten die hier in deze omgeving wonen. De meeste witten wonen in of bij een lodge. Of ergens in de bush. Niet in een dorpje zoals wij.

Een tijdje later heb ik een gesprek met de werkers op de bouwplaats. Eentje vindt toch echt dat een man 5 vrouwen moet hebben. Ja, want er zijn vrouwen die zodra ze geld hebben aan het bier gaan. Huh?! Ja hoor, de vrouwen zijn het probleem! En zo’n probleem los je op door een andere, of volgende vrouw te nemen.
Volgens een ander gebeurt dat nu niet meer, vanwege HIV en zo. Maar, als je broer overlijdt moet je zijn weduwe tot vrouw nemen. Ja, want anders raak je de kinderen kwijt aan iemand anders. Ik denk dan “en hoe erg is dat” maar besluit dat toch maar wijselijk voor me te houden. Als ik ze wel vertel dat ik Rob ten huwelijk heb gevraagd, ja, dat kan in Nederland, weten ze het zeker. Witte mensen zijn gek.

Kinderen zijn dus heel belangrijk, maar volgens mij ook één van de grootste problemen. Ik zag een oproep van Wilde Ganzen voorbij komen op Facebook. Of mensen ajb willen doneren omdat de babysterfte in Tanzania zo groot is. Volgens mij zitten ze aan de verkeerde kant van het gaatje! De babygeboorte is het probleem. Niet het gebrek aan couveuses.
Nou ja, roepende in de woestijn. Bijna letterlijk.

Corona heeft bijna de hele plaatselijk bevolking werkloos gemaakt. De economie is hier afhankelijk van toerisme en dat ligt volledig op z’n gat. Wat om meerdere redenen heel verdrietig is, maar vooral omdat het hier volgens ons compleet veilig is. Qua corona dan. Je hebt meer kans op gedood te worden door een olifant dan het virus op te lopen. De allereerste avond in september hoorden wij dat iemand was vertrapt door een olifant. Hij bewaakte ’s nachts gewassen van een boer tegen olifanten. Dat is dus een beetje mislukt.
Ik moet zeggen dat ik olifanten echt fantastisch vind. Op een afstand. Laatst deed ik het gordijn open en keek recht in de ogen van een enorme olifant. Althans, van zo dichtbij zijn ze immens groot! Nu weet ik dat olifanten een slecht gezichtsvermogen hebben. Maar toch. Hij leek echt naar mij te loeren. Reageerde waarschijnlijk op het verschil in licht.
Gelukkig molesteerde hij alleen maar de mangoboom

Een man uit een dorp verderop helpt mij met mijn nursery. Ik ben begonnen met moringa zaadjes te planten, heb me vervolgens met zijn hulp op bougainville gestort en nu stomen we door met lokale bomen, groente en fruit. Ik weet er geen bal van. Maar hij wel! Hij heeft ook besloten dat hij volgend jaar bij ons in dienst komt. Hoe vaak ik ook zeg dat wij daar misschien ook iets over te zeggen hebben, hij komt in dienst! Aan volharding geen gebrek. Ik heb het maar opgegeven en gevraagd of hij ook al een salaris in gedachten heeft. Ik weet niet zeker of hij dat grapje begrepen heeft.
Maar hij heeft mij wel voor een dilemma geplaatst. Regelmatig zien we hem dronken op straat zwalken. Heb ik het recht iets te zeggen over hoe zijn tijd en geld besteedt? Ook al zegt hij tegen mij, nadat ik hem betaald heb, dat hij nu eten voor zijn familie kan kopen? Ook al doet hij zijn werk heel goed? Hij heeft duidelijk kennis van en passie voor farming. Iets wat we misschien wel goed kunnen gebruiken. Maar ik voel er weinig voor een alcoholverslaving te financieren. Of met dronken medewerkers te maken te krijgen. Dus ik ga samen met hem op het stoepje zitten en leg mijn dilemma aan hem voor. Eerst volgt natuurlijk ontkenning maar al vrij snel belooft hij te stoppen met bier drinken zodra hij in dienst komt. Dat is niet helemaal wat ik wil horen. Een goed begin, dat wel, maar zover zijn we nog lang niet. Als we al zo ver komen.
Ik beloof hem een kopje thee terwijl ik nog meegeef dat hij zowel zichzelf als zijn familie te kort doet met al dat drinken. Tijdens het water koken kijk ik naar buiten. Hij staart voor zich uit, beweegt niet. Denkt duidelijk na over wat ik gezegd heb. Als ik terugkom zegt hij dat ik gelijk heb. Niet vanwege geld. Of zijn gezondheid. Of zijn gezin. Nee, omdat ik zijn baas ben.

Alcohol is hier één van de grote problemen. Voor 5 kwacha kan lokaal bier, kachasu, gekocht worden. Dat is zeg maar een kwartje. Natuurlijk is het produceren en verkopen van alcohol aan regels gebonden. En natuurlijk valt daar wel een mouw aan te passen.
Onlangs vierde Zambia Independence Day. Iemand is overleden aan het drinken van kachasu. Blijkbaar is het nogal sterk spul. Wat niet goed samengaat met een lege maag.
Op een ochtend tijdens een wandeling door een dorp stuit ik op 2 mannen die kachasu aan het brouwen zijn. Of ik wil proeven. Nou nee, niet om half 8 ’s morgens en niet met de overleden man in mijn gedachten. Even verderop zit een groepje mannen en vrouwen die daar blijkbaar geen enkele moeite mee hebben. Of ik een flesje kachasu voor ze wil kopen. Only 5 kwacha.

Bwana Rob is de baas op de bouw. Zonder echte bouwervaring is hij iets heel goeds aan het neerzetten. Eigenlijk denk ik dat zonder zijn inbreng het hele gebouw schots en scheef zou zijn en nog veel meer zou kosten dan dat het nu al doet. 
Want natuurlijk gaat het niet zonder slag of stoot.
De dames dragen nog steeds water. En wachten op elkaar.
Soms staan ze met z’n tienen te kijken of een bouwlijn recht ligt. Want de inmiddels gegraven geul voor de muur buigt af. Waar waren ze toen dat gebeurde?!
Dan heeft de truck die spullen van elders moet brengen autopech. Of de gehuurde grader loopt vast en doet er 3 dagen in plaats van 1 dag over. En dan de council! De council moet checken of alles volgens de (ons onbekende en onvindbare) voorschriften verloopt. Omdat het bouwterrein vlak langs de weg komt zet de bouwkundige council mevrouw de lijn uit waar we achter moeten blijven. Oké, prima. Een paar weken later komt ze kijken. Alles gaat goed. Maar of we wel alle mensen van de council een allowance willen geven. Oh man, ik kan het woord niet meer horen! Voor wat? Hun werk?? De 7 (ook dat nog!) council mensen krijgen ieder 300 zk (= ca. 15 €). Waar onze bouwers een hele week keihard voor moeten werken.
Maar nog erger, 1 week later is ze er weer. We zijn inmiddels begonnen met de afwatering langs de weg. Daar kwam de grader o.a. voor, om een greppel te graven. Voor niks blijkt nu, want we zitten te dicht op de weg. Vindt ze. Had je dat niet 1 week geleden kunnen zeggen?! Toen was die greppel er namelijk ook al. Ze vraagt niet eens om geld. Het is puur machtsvertoon. Trut.
De procedure om goedkeuring voor het bouwen van de lodge te krijgen is ook nagelbijtend geworden. Voorheen gaf het (nationale) parkmanagement al dan niet toestemming. Nu is er een extra partij bij betrokken, die een omgeving impact toets moet doen. Om die toestemming te verkrijgen moet (ja, móet) je een consultant inhuren. Dus dat heeft onze baas gedaan. De 1e versie van de consultant is kort gezegd afgeschoten. Hij had het verkeerde format gebruikt. Vervolgens begint een periode van bellen, langsgaan (= ruim 2 uur reizen), mailen, appen, dreigen, advocaat….. Onlangs is hij overleden. Vermoedelijk aan tbc, niet aan ons.
Er is een andere consultant ingehuurd die er gelukkig vaart achter zet. Hopelijk gaat het nu snel lukken.

Die extra partij is een andere overheidsinstantie dat is ingesteld om corruptie tegen te gaan. Het lijkt er meer op dat de corruptie is verschoven. Of zelfs toegenomen. Zij moeten namelijk van een andere plaats komen, ca. 2 uur rijden van waar wij zitten, om ter plekke een onderzoek te doen. Ze wachten daarmee totdat ze meerdere plekken op één dag kunnen bekijken. Maar kennelijk declareren ze voor iedere plek een aparte rit. Dat betekent een allowance voor reizen, voor lunch, voor het niet op de normale werkplek zijn.
En wéér vraag ik me af hoe Afrika verder kan komen als dit soort idiote praktijken blijft bestaan. Een lodge-eigenaar uit Malawi komt op bezoek. Hij laat gelukkig een andere kant van het verhaal zien. Hoe verwerpelijk ook, maar allowances zorgen ervoor dat hij af en toe conferenties op de lodge heeft, waardoor de lodge kan overleven. En waardoor hij in ieder geval een aantal mensen aan het werk kan houden.

Het leven is ingewikkeld. En spannend. Onze 1e 3 maanden zitten er bijna op. Hopelijk weten we heel binnenkort hoe het verder gaat.

Tot die tijd ter lering ende vermaak enkele bouwtermen:

Window flames
Widow plan
craw hammer
dessel. Or dissel?
clashed stones (crushed stones, gebruikt om beton mee te maken)

Hoe dan ook, we blijven lachen!
En we zijn op weg naar Zuid-Afrika!